| |
| |
  |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
................ |
|
|
| |
interview Hans Slijp museumgids
Bronbeek BB nr. 132 2022 |
|
| |
geplaatst 22 mrt 2022 |
|
| |
|
|
| |
 |
|
| |
Hans Slijp is één van de
museumgidsen op Bronbeek. Het museum is dit jaar nog gesloten
vanwege de verbouwing voor de nieuwe vaste tentoonstelling. Je
kunt wel rondgeleid worden door de museumgidsen op het landgoed.
Je krijgt dan uitleg over de geschiedenis van Bronbeek en over
de monumenten die op het landgoed staan. |
| |
|
| |
Hans je ziet er
Indisch uit, ben je ook geboren in Indië?
|
| |
Ik ben geboren in Amstelveen.
Net op tijd. Mijn moeder was hoogzwanger toen zij naar Nederland
kwam. |
| |
Het verhaal van mijn ouders is,
is dat mijn vader als piloot vloog bij de KLM. In de jaren 50
was hij gedetacheerd bij de pas
opgerichte
Indonesische Luchtvaartmaatschappij
Garuda.
Hij werd daar gedetacheerd om mensen op te leiden. Mijn moeder
was stewardess bij Garuda. Zo hebben zij elkaar ontmoet. Mijn
moeder is een Indonesische vrouw, geboren in Jakarta. Ze is van
Soendanese afkomst. Mijn vader en moeder gingen samenwonen in
Jakarta. Toen de detachering van mijn vader erop zat moest mijn
vader terug naar Nederland. Omdat mijn moeder zwanger bleek is
mijn vader in Nederland met de handschoen getrouwd met mijn
moeder. |
| |
|
| |
Ik ben Indisch, mijn moeder is
Indonesisch, Mijn vader is een Hollander. |
| |
|
| |
Jouw moeder is Indonesisch?
En jij Indisch? Als museumgids krijg je deze vraag
waarschijnlijk ook vaak. |
| |
Ja heel vaak, het is ook
verwarrend. Veel mensen die zijn niet op de hoogte van die term
Indisch. Als mijn moeder een Spaanse was geweest, had ik gezegd,
ik ben van Spaanse afkomst. Want wat zeg ik vaak? Ik ben van
Indonesische afkomst. Een voorbeeld dat die term verkeerd
gebruikt wordt, is een heel nieuw boek dat net uitgekomen is. De
Indische doofpot, nee, dat moet zijn of de Hollandse doofpot of
de Indonesische doofpot. |
| |
|
| |
Het is een term die bedacht is
tijdens de koloniale periode. Gebaseerd op de apartheid in
Nederlands Indië. De eerste laag waren de Europeanen de
Hollanders. Daarna kwamen de vreemde oosterlingen en de
oorspronkelijke bevolking, de inlanders, zoals ze genoemd
werden, vormden de onderlaag. Omdat er heel weinig Nederlandse
vrouwen in de kolonie waren, ontstonden heel veel relaties
tussen Nederlanders en inlandse
vrouwen. De kinderen uit deze relaties verdwenen (letterlijk en
figuurlijk) heel vaak in de kampongs.
Vaak hoorde je niks meer van deze kinderen, zij hadden
ook geen rechtspositie. Deze kinderen
waren bruin en hadden geen recht op onderwijs.
Toen heeft iemand bedacht, weet je
wat? We noemen die kindertjes die uit die relaties komen
Indisch. het is een term die voortkomt uit de koloniale
periode. |
| |
|
| |
Wat weet je nog van je jeugd?
|
| |
Na mijn geboorte wilden mijn
ouders terug naar Indonesië. Dat ging niet door de politiek van
Soekarno. We zijn toen verhuisd naar Biak (1958) Biak is een
eilandje dat vlakbij het voormalig Nederlands Nieuw Guinea met
een vliegveld Mokmer. Mijn vader werd
luchthavenmeester-verkeersleider op dat vliegveld. We hebben
daar gewoond tot eind 1962. Daarna kwam Nieuw Guinea onder de
vlag van de Verenigde Naties en in 1969 is het overgedragen aan
Indonesië. In 1962 zijn we gerepatrieerd. Eerst kwamen we
terecht in twee contractpensions en uiteindelijk kregen we een
woning toegewezen in Bleiswijk. Daar ben ik opgegroeid. |
| |
|
| |
Wat ben je uiteindelijk gaan
doen en hoe ben je in Arnhem, op Bronbeek, als gids gekomen?
|
| |
Eigenlijk heel simpel, door de
liefde. Die liefde is voorbij gegaan. Ik heb daardoor wel heel
lang in Groningen gewoond. Ik heb daar verpleegkundige
opleidingen gedaan, en de kunstacademie!. Weer door de liefde
ben ik verhuisd naar de Achterhoek. Ik ben hier in Arnhem gaan
werken bij de 3 gasthuizen als teamleider. De relaties zijn
voorbijgegaan, en omdat ik hier al werkte,
ben ik hier blijven hangen. |
| |
|
| |
Door een overleg in 2016 kwam ik
bij toeval op Bronbeek. Had er natuurlijk wel van gehoord. We
hadden een stichting opgericht Sawah Belanda, We zochten
samenwerking met KTOMM Bronbeek. |
| |
|
| |
-Het
monument Sawah Belanda is het Indische monument dat in 2006 door
beeldend kunstenaar Joyce Bloem in samenwerking met haar zus
Marion Bloem werd gerealiseerd. Het monument Sawah Belanda
gedenkt de Indo die door de koloniale tijd is ontstaan en na de
revolutietijd naar Nederland is gekomen. Het kunstpark staat
symbool voor de Indo’s die nu zo goed als opgelost lijken te
zijn in de Nederlandse samenleving. Locatie:
Park Sacré-Coeur, een park
tegenover Bronbeek.- |
| |
|
| |
Na dit
overleg liep ik Thomas Sopaheluwakan, de toenmalige gidsen
coördinator tegen het lijf, die liet mij het museum zien. Daar
werd ik zo enthousiast van. Toen ik thuis kwam heb ik hem echt
per omgaande een mailtje gestuurd met de vraag of ik iets zou
kunnen doen op Bronbeek. Thomas heeft me toen als gids opgeleid.
De speld die onze gidsen vandaag de dag dragen heb ik in die
tijd ontworpen. |
| |
|
| |
Je bent enorm geïnteresseerd
in geschiedenis, waarom ben je daarin niet verder gegaan ? |
| |
Toen ik van de lagere school
kwam, gingen de jongetjes in mijn klas naar de ambachtsschool en
de meisjes in mijn klas naar de huishoudschool. Mijn vader heeft
ervoor gezorgd dat ik naar de Mavo ging. Later ging ik naar de
Havo omdat ik niet wist wat ik wilde doen. Op de lagere school
was ik al enorm geïnteresseerd in geschiedenis en dan met name
de tweede wereldoorlog. Ik had een onderwijzer die me echt
ontzettend enthousiast maakte voor deze periode in de
geschiedenis. Mijn ouders haalden mij zelfs uit bed als er s
avonds iets interessants was op TV over de tweede wereldoorlog.
Een heel bekende foto van een
trein waarin Joodse mensen werden gedeporteerd, door de kier van
de deur zie je een meisje. Nou,
ik kan me nog herinneren dat ik naar één of ander museum een
brief heb gestuurd. Wie is dat meisje? Zo erg was ik
geïnteresseerd. Misschien had ik geschiedenis moeten studeren.
Het is zo’n deel van mijn leven geworden.
Een passie! Het is toen niet in me
opgekomen om geschiedenis te gaan studeren. Op de Havo koos ik
ervoor om de verpleegkundige opleiding te gaan doen. Dat leek me
wel leuk en dat was ook leuk. Maar als ik nu merk hoe ik met
geschiedenis bezig ben, ja, dan had ik dat gewoon moeten doen.
|
| |
|
| |
Jij gidst niet alleen, ik
hoorde dat je meer doet? |
| |
Ja, ik geef ook lezingen over
het tehuis Bronbeek en zijn paleisje, het landgoed en de
geschiedenis van Nederlands-Indie. Ik vond dat ik te weinig
rondleidingen had en vroeg of ik misschien lezingen zou kunnen
geven, ook buiten Bronbeek. ik heb een proeflezing gegeven aan
Hans van den Akker en Niek Ravensbergen en ben geslaagd. (lacht)
Ik heb ondertussen aan veteranen en middelbare scholieren en
‘oudere’ groepen lezingen mogen geven. |
| |
|
| |
Vanwege corona is alles
natuurlijk gestopt. Maar dat heeft mij de gelegenheid gegeven om
onderwerpen uit te breiden en te verbeteren. Lezing ‘Coen. Gezag
orde en rust’ ben ik gaan uitbreiden en verbeteren, maar ook een
nieuwe lezing over het Vrouwenkorps van het KNIL is nu mogelijk. |
| |
|
| |
Gezien bovenstaande misschien
een overbodige vraag. Waar ligt
jouw interesse eigenlijk? |
| |
Nou,
mijn interesse ligt in het overbrengen van de geschiedenis aan
mensen. Mijn ervaring is dat veel
mensen weinig weten van onze geschiedenis en met name ons
koloniale verleden. Wat ik heel bijzonder vind is dat na
afloop van een lezing of van een rondleiding vaak mensen met hun
verhaal bij mij komen. En dat zijn vaak emotionele verhalen.
Waar mensen al 70 jaar mee gelopen hebben, echt heel bijzonder
dat ze hiermee naar mij toekomen. Je zou zulke verhalen moeten
opschrijven, ha ha, wie weet begin ik daar ook nog eens aan.
|
| |
|
| |
|
| |
Werd er thuis veel over
Nederlands Indie/Indonesië gesproken ? |
| |
|
| |
Het gekke is dat er thuis niet
of nauwelijks over Indonesië gepraat werd. Als lagere school
kind wilde ik mijn moeder altijd helpen met eten koken. Tijdens
dat koken sta je naast elkaar en je kijkt elkaar niet aan, dan
pas vertelde mijn moeder over haar jeugd in Indonesië. Over de
school. Zij was moslim en ze beheerste het Arabisch. Haar mede
scholieren en zij schreven spiekbriefjes in het Arabisch, want
die docenten die konden dat toch niet lezen, weet je dat soort
verhalen… Ze vertelde over de ramadan. Over de wajong
voorstellingen die wel uren kon duren. Maar buiten dat koken
werd er nooit over gepraat. Ooh ja, en als er Indische vrienden
op bezoek kwamen, dan ging ik er altijd als klein kind bij
zitten, die sfeer trok mij enorm aan. Ik wist niet waar ze het
over hadden. Daar was ik te klein voor, maar het ging mij om die
sfeer. |
| |
|
| |
Heb jij een partner? |
| |
Ja, ze is Indonesisch, ze woont
in Jakarta, We willen graag in Jakarta en in Arnhem wonen omdat
ik hier kinderen en kleinkinderen heb. Ik heb zelfs vaste
oppasdagen voor mijn kleindochters, dat zou ik nooit willen
missen. |
| |
|
| |
Wat zou jij tegen iemand
willen zeggen die gids zou willen worden? |
| |
Je moet affiniteit
hebben met geschiedenis, en met onze koloniale verleden in het
bijzonder. En verhalen kunnen vertellen. Allerlei opsommingen
van jaartallen is niet zo van belang om te vertellen. Wel de
samenhang. Je hoeft niet perse Indonesische roots te hebben,
maar het voegt wel iets toe. Vooral het verhaal van de
tentoonstelling in ons museum met passie en enthousiasme willen
overbrengen aan andere mensen, dat is ook belangrijk. Wat ik
vaak hoor is, ‘nou, ik kom terug hoor, maar neem dan andere
mensen mee’, dan vind ik dat je je doel bereikt hebt. |
| |
|
| |
Je bent ook verbonden aan de
Tong Tong Fair?
|
| |
Ja al heel wat jaren zit ik in
het organisatie comité. Ook geef ik kookdemonstraties …Ik blijf
dan al die dagen in Den Haag.
Kijk, het bijzondere aan mij is, ik zeg altijd dat ik vrij laat
als indo uit de kast gekomen ben. Het gevoel is er wel altijd
geweest maar dat verdrong ik. Ik noemde al het samen Indisch
koken, als lagere schoolkind met mijn moeder.. Op latere
leeftijd begon ik er me er echt voor te interesseren en dat kwam
eigenlijk door een longarts. Ik had namelijk een longprobleem,
ben onderzocht in Groningen door een longarts en die zei. Jij
kan op basis van jouw longinhoud afgekeurd worden voor het werk.
Maar jij bent van Indonesische afkomst. En dan gelden er hele
andere waarden. En toen had ik zoiets van, waar heeft die man
het over? Ja, mijn moeder was Indonesisch. Maar wat heeft dat
voor betrekking op mij? Indisch is dus kennelijk niet alleen het
uiterlijk, maar is ook fysiek. Toch heel bijzonder, daar is mijn
interesse gewekt en één van de stappen die ik toen ondernomen
heb, is om bij de Tong Tong Fair te gaan werken. En ik merkte
dat ik me daar heel erg thuis voelde. Dan voel ik met de
Indische mensen een enorme verbondenheid. Niet dat ik het met
alles eens ben. Het is één van de stappen die ik ondernam om
erachter te komen wie ik werkelijk ben. Waar kom ik vandaan? Wat
betekent dat Indische voor mij? Als ik vroeger in de spiegel
keek, zag ik gewoon een Hollandse jongen. En dat ben ik
natuurlijk ook wel, maar ik ben ook een Indo en daar ben ik
trots op geworden. |
| |
|
| |
Als laatste was mis je in dit
interview? |
| |
Wat ik mis? We hebben het
natuurlijk wel heel veel over mijzelf gehad. Ik hoop dat
er leuke enthousiaste aspirant
gidsen komen, die mooi kunnen instromen in de nieuwe
tentoonstelling. En ik hoop hier op Bronbeek nog lang mee te
mogen hobbelen. |
| |
|
|
# |
#Vraag naar Gidsen …… |
| |
|
