| |
| |
  |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
................ |
Garnizoens-bibliotheek - door Vilan
van de Loo |
|
| |
geplaatst 25 juni 2024 - |
|
| |
|
|
|
|
|
| |
Over de garnizoensbibliotheek |
| |
|
| |
|
| |
Je had dus in Breda de Koninklijke Militaire
Academie, en de KMA had een bibliotheek en daarbij waren er ook
- voor de cadetten die met permissie de stad in mochten -
uitspanningen waar lectuur te vinden was. Het Indisch militair
tijdschrift gaf vooral degenen die naar de Oost wilden, nuttige
en onderhoudende informatie. |
| |
Allright. |
| |
Wat als je al in de Oost zat, met de ambitie om
officier te worden? Hoe kwam je dan aan studieboeken? In 1850
krijgt Karel van der Heijden zijn eerste plaatsing als tweede
luitenant, als gevolg van het slagen voor het officiersexamen.
Iemand uit de gelederen die opklom, dat was mooi. Hij had zich
in de militaire praktijk al bewezen, maar het examen was een
serieuze test. |
| |
|
| |
 |
| |
Militaire School in Meester Cornelis, de
officiersopleiding van de KNIL te Batavia, 1880 (KITLV 114087) |
| |
|
| |
Ik puzzelde op zijn voorbereiding. Niet bij de
Militaire School de Meester Cornelis (Batavia), want die werd na
zijn examen geopend, in 1852. Misschien bij de Artillerieschool,
ook al was hij infanterist. Maar er stond iets interessants in
het lijvige boekwerk 'Algemeene orders van 1831-1867, voor
het Ned. Leger in Oost-Indië, verzameld door W. A. van Rees
(Tweede en verm. druk, 1867) Daarin is sprake van de oprichting
van garnizoens-boekerijen. Het is 1849, het jaar waarin Van der
Heijden flink aan de studie is. |
| |
|
| |
De aanleiding voor de boekerijen is het
bestrijden van de verveling die nogal eens tot drankmisbruik
leidt. Het is dan ook het kantinefonds waaruit deze boeken voor
'onderofficieren en manschappen' bekostigd worden. |
| |
|
| |
Van der Heijden is sergeant. Hij mag dus gaan
lenen. Ik heb de indruk dat de boekerijen aanvankelijk nuttige
en toch ontspannende titels bevatten, vast allemaal
Nederlandstalig. Ze gaan uitbreiden. In 1850 lees ik over wat er
in de tijd ervoor gebeurde: |
| |
'Op voorstel van het mil. dep. heeft het
gouvernement bij het ministerie van koloniën de uitzending
geprovoceerd van militaire boekwerken, bestemd tot het formeren
van bibliotheken op de voornaamste garnizoens-plaatsen in Indie,
ten gebruike der officieren van alle wapens en diensten.
Het ministerie voornoemd, heeft daaraan een gunstig gevolg
gegeven, zoo dat uit Nederland zijn ontvangen achttien stellen
boekerijen van uitgezochte werken over krijgskunst,
geschiedenis, aardrijkskunde, taalkunde, enz. |
| |
|
| |
Het korps officieren van het Indische leger
zal hierin gewis een blijk erkennen van de hooge belangstelling
in de aankweeking en verhooging hunner kennis en wetenschap; en
het mil. dep. verwacht dan ook, dat een ijverig gebruikmaken van
deze bibliotheken leiden zal tot het gewenschte resultaat'. |
| |
|
| |
|
| |
Daar staat het ”achttien stellen van boekerijen”,
dat zijn dus achttien bibliotheken vol studieboeken met het oog
op de wetenschappelijke vorming van militairen in de Oost.
Frivole titels zaten er vast niet bij. De zending zal
aangesloten hebben op wat de KMA gebruikte aan boeken en heel
misschien ook het lesmateriaal van de Militaire School, al was
de aansluiting van Nederland op militair Indië nooit echt
optimaal. Juist daarom maakt het nieuwsgierig naar de inhoud van
die boekerij, maar een opgave ervan heb ik nog niet gevonden. |
| |
|
| |
|
| |
|
| |
 |
In de serie "MILITAIR' vertelt Vilan van
de Loo over wat ze ontdekt tijdens haar onderzoek naar
Karel van der Heyden.
Vilan publiceert over militair Indie en helpt via de
Indische schrijfschool.nl
mensen hun verhaal op
papier te zetten.
Vilan is tevens redactielid van ons
Bronbeek Bulletin.
|
| |
|
|
| |
|
| |
|
