|
|
|
|
|
|
|
NIEUWS |
|
Herdenking slag in de Javazee 27
febr 2016 |
|
met
Bernadette van Straelen en
SBN b.d. Jacques Brandt |
|
geplaatst 27
februari 2016 |
|
|
|
Slag in de Javazee, 27
februari 1942 - 27 februari 2016 herdenking van
het
Karel Doorman Fonds
in de Kloosterkerk te Den Haag
|
|
|
|
Bernadette van Straelen
|
|
Bernadette
schreef onderstaande over haar oudoom kapitein Philip
(Philipus Bernardus Maria,
Kapitein ter Zee) van Straelen die
omkwam de 27e febr 1942 bij de Slag in de Javazee
|
|
|
Ver weg van huis, maar tegelijk zo dichtbij.
Herdenking Slag om de Java zee 27 februari 2016 |
| |
|
 |
Een oudoom die ik niet gekend heb, maar wiens
foto nog altijd prominent in het huis hangt van mijn
ouders en waar zo nu en dan nog verhalen over worden verteld.
Kapitein ter zee Philip van Straelen.
Op de kruiser Hr. Ms. Java voer hij, en samen
met zijn bemanning vocht hij tegen de Japanners
|
|
|
Philippus Bernardus Maria van Straelen (2 juni
1894 - 27 februari 1942) was een Nederlands
marineofficier. Van Straelen werd geboren in
Utrecht als oudste zoon van Bernardus Cornelis
van Straelen en Paulina Maria Dymphna Verlegh. |
|
|
|
Net als zijn
jongere broer Fredericus Henricus Maria van Straelen (de latere
schout-bij-nacht en commandant van de Marine te Willemsoord)
bezocht hij het Koninklijk Instituut voor de Marine te
Willemsoord. Na afronding van deze opleiding en beëdiging als
officier heeft Van Straelen onder andere gediend op Hr.Ms.
"Koningin Regentes", Hr.Ms. "Koetei", Hr.Ms. "Pelikaan", Hr.Ms."Gruno",
Hr.Ms. "Gelderland" en Hr.Ms. "Java". |
|
|
|
Als commandant van Hr.Ms.
"Gelderland" heeft Van Straelen op 9 mei 1937 prinses Juliana en
prins Bernhard naar Engeland gebracht ter gelegenheid van de
kroningsfeesten van George VI. |
 |
|
|
|
|
|
Kapitein ter zee Philip van Straelen in
Nederlands Indie. |
|
In de periode oktober 1937 - maart 1938 voerde hij het
bevel over de zeemacht in de Caraïbische Zee. Op 10 mei
1939 vertrok Van Straelen voor de derde maal naar
Nederlands-Indië alwaar hij als 1ste officier aan boord van
Hr.Ms. "Java" werd geplaatst.
|
|
|
|
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog
heeft mijn oudoom als commandant in het Nederlands Eskader in Oost-Indië
deelgenomen aan vijandelijkheden. |
|
|
|
Volgens mijn overgrootmoeder was mijn oudoom
Philip van Straelen een
talentvolle Kapitein ter Zee. Een commandant die het nog erg ver zou
kunnen schoppen. Immers zijn broer
was de latere Schout-bij-nacht F.H.M. van Straelen. |
|
|
|
In Oost Indie belandde hij in de slag in de
Javazee. Dat was een grote zeeslag waarbij naast
Nederlandse schepen ook Amerikaanse, Britse en Australische
marineschepen bij betrokken waren. Voor Nederland was het de
grootste zeeslag aller tijden, die zelfs vandaag de dag nog
altijd bij de Marine opleidingen wordt genoemd.
|
|
Zijn schip werd als tweede
getroffen in de aanval, kort daarvoor was de Hr. Ms.
Kortenaer geraakt en niet veel later werd Hr. Ms De Ruyter
getroffen bij een
treffen van de Japanse vloot met torpedo jagers en tot zinken gebracht.
|
|
|
|
Kapitein-ter-zee Van Straelen is op 27 februari 1942 gesneuveld in de Slag in de
Javazee.
|
Bij K.B. van 27 juni 1947,
No.26, is in het register van Ridders der 4e klasse der Militaire Willems-Orde ingeschreven wegens:
"Uitstekende daden van moed, beleid en trouw als
commandant van Onze kruiser "Java" tegenover een overmachtige
vijand in de slag in de Java-Zee, waarbij hij door zijn
bezielende leiding het gehele moreel aan boord beheerste,
hetwelk tot resultaat had, dat tot tweemaal toe een vijandelijke
jageraanval werd afgeslagen; zich tenslotte bij de ondergang van
dit schip een waardig commandant betoond, door als laatste het
schip te verlaten." |
|
|
|
Een oudoom die ik niet gekend heb, maar wiens
schilderij nog altijd prominent in het huis hangt van mijn
ouders en waar zo nu en dan nog verhalen over worden verteld. |
|
|
|
Niet zomaar een scheepsbel |
|
Bij deze herdenking stond men stil bij de scheepsbel van
Hr. Ms. De Ruyter van het oorlogsschip van schout-bij-nacht Karel
Doorman. Deze scheepsbel hangt in de kapel van de kerk. De scheepsbel
zorgt voor structuur vanaf het allereerste moment op een groot (oorlogs)schip.
Maar dat niet alleen, hij geeft aan wanneer het begin van een aanval is
of wanneer hij eindigt. Tevens is zo’n scheepsbel een symbool voor hoop
en waardoor de bemanning van zo’n groot oorlogschip zich gesterkt weet
te voelen. Maar vandaag bleef deze scheepsbel van het pantserschip Hr.
Ms. De Ruyter, vredig stil in de Kloosterkerk in Den Haag. Niet alleen
hier, maar ook op andere plekken in de wereld, zoals ver weg in het
Australische Perth (waar de scheepsbel van de HMAS Perth hangt), of iets
dichterbij huis in Houston, Noord Amerika, (waar er een hangt van het
oorlogsschip USS Houston), en tot slot in Soerabaja Indonesië, waar de
scheepsbel van het oorlogsschip Hr. Ms. Java van de oudoom van
Bernadette van Straelen hangt. In
die tijd viel Indonesië nog onder Nederland en hangt daar de scheepsbel
van haar oudoom Philip van Straelen. Indrukwekkend, want de bemanning
van deze schepen kwamen overal vandaan. De bemanning van deze schepen
hadden een sterke missie. Immers ze voeren eerst maandenlang op weg naar
ver overzeese gebieden en niemand van hen zou weten of ze ooit nog
zouden terugkeren naar Nederland.
|
|
|
 |
|
In 2005 kreeg toenmalig Bevelhebber der
Zeestrijdkrachten VADM Ruurt Klaver de opgedoken scheepsbellen
van de De Ruyter en Java aangeboden. Inmiddels zijn de bellen de
enige tastbare restanten van de schepen. (Foto: Mediacentrum
Defensie) |
|
|
|
Vastberaden
bemanning
|
|
Men kon verwachten dat er grote verliezen zouden
plaatsvinden. Maar niemand van de bemanning veranderde van gedachten.
Niemand. Ze waren zich bewust van hun grote missie die volbracht moest
worden.
|
|
|
|
Samen met mijn familie, nabestaanden van
andere families en andere overlevenden van deze slag en die de
slag nog sterk op het netvlies hebben staan en zichtbaar een
traan lieten, opdat we ze nooit zullen vergeten. Het was
misschien een verloren Slag aan manschappen, maar ze hebben er
wel voor gezorgd dat Australië niet te maken kreeg met Japanse
overheersing. |
|
|
|
|
|
Tot zover Bernadette van Straelen
|
|
|
 |
foto Geertje Besselink: Scheepsbel van de Hr. Ms. De
Ruyter en plaat in de Kloosterkerk in Den Haag
|
|
|
|
|
Uit de toespraak van
SBN b.d. Jacques Brandt. |
|
Op 27 februari kwam met de slag in de Javazee een einde
aan een vergeefse strijd, een strijd die drie maanden duurde. Een strijd
waar onderzeeboten al in de eerste week na Pearl Harbor met offensieve
acties tegenstand boden, waar mijnleggers de opmars vertraagden waardoor
strategische raffinaderijen op Borneo konden worden vernietigd, waar
Catalina’s en Dorniers missies uitvoerden die nooit eerder beoefend
waren. Waar mariniers aan boord van schepen en op Oost Java meevochten
en de oppervlakteschepen de Japanse invasiemacht trachtten te stuiten.
|
|
|
|
Al deze dappere marinemensen vroegen zich niet af wat de
kans op succes was, of de juiste strategische keuzes waren gemaakt. Zij
hielden zich aan de eeuwenoude toezegging van Michiel de Ruyter:
|
|
“De Heeren hebben mij niet te verzoeken, maar te gebieden, en al wierd
mij bevoolen ’s Lands vlagh op een enkel schip te voeren, ik zou daarmee
t’zee gaan en daar de Heeren Staten hunne vlag betrouwen, zal ik mijn
leven waagen”.
|
|
|
|
|
|
De Engelse dichter Laurence Binynon’s schreef in 1914
n.a.v. de Slag om de Marne het bekende oorlogsgedicht “ Voor de
Gevallenen”. In Australië wordt bij de herdenking van de Slag in de
Javazee een variatie op het 4e couplet voorgedragen, “The Naval Ode of
Remembrance” en ik citeer dat couplet: |
|
"They have no grave but the cruel sea, |
Slechts de wrede
zee is hun graf |
|
No flower lay at their heads, |
Bij hen liggen er geen bloemen |
|
A rusting hulk is their tombstone, |
Een roestig wrak is
hun grafsteen |
|
Afast on the ocean bed. |
Verankerd op de
bodem van de oceaan |
|
We will remember them" |
Nooit mogen wij hen vergeten,Nooit zullen wij hen
vergeten |
| |
|
|
|
Het herdenken van deze slachtoffers vindt niet
alleen hier plaats. Bij het Karel Doormanmonument op het
ereveld Kembang Kuning en op de Javazee zelf worden
kransen gelegd.
|
, |
|
Ook in Houston, Perth en Surabaya verzamelen
overlevenden en nabestaanden zich, net als wij, rond een
scheepbel die de herinnering aan de schepen levend houdt. |
|
| |
 |
|
|
foto Geertje Besselink - op de foto
Jaques Brandt,
Henk van de Beek en mevrouw A.M. Sipkema |
|
|
|
|
|
|
Hier in Kloosterkerk de scheepsbel van Hr. Ms. de Ruyter,
in Surabaya die van Hr. Ms Java , in Texas de bel van USS Houston en in
Australië van HMAS Perth. |
|
|
|
|
|
Het brengt ons terug bij het graf van onze
strijdmakkers, onze dierbaren die rusten in hun oorlogsgraf ter
zee, zo ver hier vandaan. Het herinnert ons aan de verplichting,
ook na zovele jaren, respect te blijven tonen voor deze
oorlogsgraven en ons in te zetten dat zij die daar rusten dat in
vrede kunnen blijven doen. |
|
|
|
|
|
|
|
|
(De Hr. Ms. De Ruyter ging ten onder tijdens de Slag in
de Javazee en werd op 1 december 2002 bij toeval door duikers
teruggevonden. In 2004 werden twee scheepsbellen gestolen en te koop
aangeboden. Ze zijn nu eigendom van de Koninklijke Marine. Een
scheepsbel hangt in de Kloosterkerk in Den Haag, de andere is
aangebracht op het Karel Doormanmonument in Soerabaja.) |
|
|
|
|
 |
|
|
|
foto Geertje Besselink - Vooraan Henk Kleijn, en
daarnaast Felix Bakker, achteraan de delegatie van KTOMM
Bronbeek, bewoners en commandant + echtgenote
|
|
|
|
|
|
|
|
◊-
Nederlandse Oorlogswrakken in Javazee van
zeebodem verdwenen
|
|
l◊-Slag
in de Javazee : Schok nog niet te boven
Alle Hens 04-17 |
|
◊-
Betrokkenen vertellen over
de Slag in de Javazee |
|
◊-
Slag in de Javazee -
Marineschepen.nl |
|
◊-
Slag Javazee vanuit Japans perspectief
Mars et Historia |
|
◊-
Reddingen op zee februari 1942 met de Dornier X17
en X-16 |
|
◊-
Maritiem Historica A van Dissel
spreekt met overlevenden van de slag in de
|
|
Javazee,
OVT Geschiedenis VPRO |
◊- Henk Kleijn Jack Schull
Ooggetuigen van de atoombom.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
